Egyptologie

Op deze pagina heb ik wat van mijn eigen werk dat nuttig kan zijn voor studenten egyptologie of mensen die zich sterk interesseren in het oude Egypte.

Bureaubladachtergronden

Aan mijn twee maanden durende verblijf in Egypte (voor studies aan het NVIC) heb ik een fotocollectie van ca. 2200 foto’s overgehouden. Een selectie van de bijzondere foto’s (een 60-tal) kan je hier downloaden om als bureaubladachtergrond te gebruiken. Na de foto's volgt nog een korte beschrijving van de plaats waar de foto's gemaakt zijn en wat er nu precies op staat.

Klik op één van de onderstaande afbeeldingen om een grotere versie (1024x768 pixels) te openen, die je dan kan opslaan op je harde schijf.

1) Giza: de piramides van Chephren (rechts en Cheops (links)
2) Giza: de piramides van Chephren (rechts), Cheops (midden) en Mykerinos (links)
3) Giza: de sfinx
4) Aboesir: resten van de piramidetempel van Sahoere, met zicht op toegangsweg
5) Aboe Ghoerob: zicht op de woestijn
6) Aboe Ghoerob: zicht op de woestijn, close-up van een groep paarden
7) Aboe Ghoerob: zicht op de drie piramides van Aboesir
8) Roda: de Nilometer
9) Roda: zicht op de Nijl
10) Sakkara: wandreliëf in de toegang tot Maya's tombe
11) Sakkara: de trappenpiramide van Djoser
12) Sakkara: een typisch Caïreense taxi
13) Sakkara: zicht op trappenpiramide Djoser en kleine piramide ernaast
14) Caïro: een lotusbloem in de tuin van het Egyptisch Museum
15) Caïro: top van een palmboom in de tuin van de American University in Cairo
16) Giza: piramide van Mykerinos
17) Giza: piramides van Chephren en Cheops
18) Giza: zicht op de top van de piramide van Chephren van onderaan de piramide
19) Giza: zicht op de piramide van Cheops vanaf het mastabaveld erachter
20) Kar el-Hamra: bodem van een pot in de woestijn
21) Karanis: overzicht van de archeologische site
22) Karanis: de zon verdwijnt even achter de wolken, wat resulteert in een bijna surrealistisch effect
23) Hawara: een palmboom en vegetatie aan de rand van de woestijn
24) Lahun: interne constructie piramide Sesostris II
25) Lahun: piramide Sesostris II met zon er net achter
26) Fayoum (tussen Medinet el-Fayoum en Caïro): zonsondergang
27) Alexandrië: de zgn. zuil van Pompeius
28) Alexandrië: detail van een Romeinse mozaïek
29) Boeto: steenblok met inscriptie van Psammetichus I
30) Mattariya (oude Heliopolis): detail cartouche Seti I van zittend beeld
31) Fraser Tombs: afbeelding Nekanch (met titulatuur) voor offertafel
32) Tihna el-Gebel: zicht op de rotsen met graven erin en velden op de achtergrond
33) Zawiyat el-Meitin: zicht op islamitische begraafplaats vanaf rotsgraven
34) Zawiyat el-Meitin: een eilandje in de Nijl
35) Hermopolis: zuilen van de toegang in de omheiningsmuur van de basilica
36) Tuna el-Gebel: zicht op de woestijn 37) Tuna el-Gebel: grensstèle A van Achetaton
38) Tell el-Amarna: een politieboot op de Nijl tijdens de overtocht met de veerpont
39) Tell el-Amarna: de weg die van het graf van Echnaton wegleidt, tussen de bergen door
40) Sohag: eiland in de Nijl met een toeristisch bungalowpark
41) Umm el-Qa'ab: een scarabee tegen de binnenmuur van de grafkamer in het graf van Den
42) Abydos: een inscriptie op de linkerwand van de centrale doorgang van het eerste voorplein naar het tweede voorplein in de Seti-tempel
43) Abydos: een cartouche van Ramses met Griekse inscripties erbij op een zuil van het portiek van de Seti-tempel
44) Luxor: zicht vanaf de Westoever op de Nijl, boten en de tempel van Luxor
45) Vallei der Koningen: zicht vanaf de berg op de andere kant, met het Ramesseum aan de rand van de cultivatie
46) Deir el-Bahri: zicht op de tempel van Hatsjepsoet vanaf de berg
47) Deir el-Bahri: reliëf van soldaten in de tempel van Hatsjepsoet
48) Elkab: afbeelding offers uit de tempel van Amenhotep III
49) Elkab: zicht vanaf de Gierenrots op de Wadi Hilal
50) Kom Ombo: een cartouche van Ptolemaeus in de tempel
51) Kom Ombo: een vissersbootje op de Nijl
52) Kalabsha: kapitelen met Hathor Quadrifrons op de (resten van de) tempel van Kertassi
53) Aswan: zicht op de rotsgraven van Qubbat el-Hawa vanaf de Nijl
54) Elephantine: zonsondergang achter de rotsen van de westoever van de Nijl
55) Philae: een kapiteel van de linkergang van het buitenste tempelhof
56) Philae: twee anch-tekens die was-scepters vasthouden met handen
57) Philae: zicht op een rotseilandje in de Nijl
58) Philae: de Isistempel
59) Dashoer: de top van de knikpiramide van Snefroe
60) Dashoer: politie te kameel rond de piramides

Eigen papers

Enkele papers die ik de afgelopen jaren geschreven heb voor verschillende vakken, alsook wat eigen werk dat ik niet verplicht voor één of ander vak heb moeten maken. Alle bestanden zijn in PDF-formaat, en vereisen minstens Adobe Acrobat Reader 6.0 of een gelijkaardige viewer (zoals bv. Apple’s Preview voor OS X of Xpdf/Evince onder Linux).

Hiërogliefische inscripties uit graf U-j in Umm el-Qa'ab: een onderzoek naar de oorsprong van het Egyptische schrift

• Datum: mei 2004
• Omvang: 24 pagina’s (inclusief bijlagen)
• Korte inhoud: “Over de oorsprong van het Egyptische hiërogliefenschrift is al veel geschreven---en helaas niet altijd even wetenschappelijk. Reeds aan het einde van de 19e en het begin van de 20e eeuw wakkerden pre- en vroegdynastieke vondsten in verschillende Egyptische sites de belangstelling aan. Doorheen de jaren werden zo allerlei theorieën ontwikkeld over de vroegste schriftvondsten. Veel onderzoeksmateriaal was er nog niet beschikbaar, zodat de vondst van enkele honderden inscripties uit het late predynasticum in graf U-j te Umm el-Qa'ab eind jaren '80 enorme mogelijkheden bood voor de studie van het schrift in deze periode. Hier zal een beknopt overzicht gegeven worden van de inscripties die men daar gevonden heeft, alsook hun (mogelijke) interpretatie. Zo zal duidelijk worden dat bepaalde theorieën over de oorsprong van het hiërogliefenschrift onmogelijk langer stand kunnen houden…”
• Download: U-j.pdf (1.7MB)
  

Hoofdstukken 11 en 12 van ‘De leer van Amenemope’: vertaling en literaire analyse

• Datum: mei 2005
• Omvang: 25 pagina’s (inclusief bijlagen)
• Korte inhoud: “In dit artikel zullen de hoofdstukken 11 en 12 uit ‘De leer van Amenemope’ bestudeerd worden. Hierbij wordt uitgegaan van een transliteratie en een eigen interpretatie van de tekst, waarbij verwezen wordt naar een aantal andere vertalingen. Aangezien bepaalde passages voor verschillende interpretaties vatbaar zijn, wordt na de vertaling een korte grammaticale en inhoudelijke toelichting gegeven bij deze passages, om mijn interpretatie ervan te verduidelijken. Vervolgens komt de literaire structuur van de tekst aan bod, waarbij eerst wordt gekeken in hoeverre de regels van Fecht toepasbaar zijn op deze tekst. Daarna wordt ook de theorie van Burkard bekeken, en zal daarbij vooral aandacht geschonken worden aan zijn bedenkingen bij Fechts ‘Metrik’: worden deze bevestigd door de hier geanalyseerde tekst?…”
• Download: amenemope11_12.pdf (268kB)

De “Kannibalenspreuk'” (PT 273--274): grammaticaal- inhoudelijke analyse en ruimtelijke positie in de piramide van Teti

• Datum: december 2005
• Omvang: 29 pagina’s (inclusief bijlagen)
• Korte inhoud: “Deze paper is als volgt opgebouwd: eerst kijken we kort naar de verschillende moeilijkheden die we hebben bij het interpreteren van de Piramidenteksten in het algemeen. Daarbij wordt o.a. ingegaan op de eigenheid van rituele teksten. In een tweede deel wordt er een vertaling van de Kannibalenspreuk voorgesteld, samen met een grammaticale analyse van de meest problematische passages. Hierna volgt het eigenlijke doel van deze studie, nl. de inhoudelijke analyse van de tekst, waarbij eerst en vooral wordt gekeken naar de betekenis en de inwendige structuur van de tekst. Tenslotte zal m.b.v. deze inhoudelijke analyse getracht worden de ruimtelijke positionering van de Kannibalenspreuk in de piramide van Teti te verklaren d.m.v. de theorie van Allen.”
• Download: teti_pt273-274.pdf (320kB)

De titulatuur van Qar en de plaats van zijn functies in de administratie

• Datum: januari 2006
• Omvang: 24 pagina’s
• Korte inhoud: “Qar Meryranefer is een ambtenaar uit de 6e dynastie, die vermoedelijk onder Merenre en Pepi II geleefd heeft. Zijn grafcomplex (G7101) bevindt net ten noorden van de oostelijke begraafplaats bij de piramide van Choefoe. Onderzoek naar de Egyptische administratie is niet eenvoudig, en dit ligt aan de specifieke eigenschappen van de belangrijkste informatiebron, nl. de titulatuur van ambtenaren. In deze paper zal getracht worden een beeld te schetsen van de functies die Qar in zijn leven uitgeoefend heeft. Het grootste deel van deze paper bevat uiteraard een overzicht van de titulatuur van Qar. Eerst komt er een kort alfabetisch overzicht van al zijn titels, met een vertaling van elke titel, de plaats in zijn grafcomplex en een opsomming van de relevante bibliografie. Vervolgens worden al deze titels thematisch gegroepeerd, en bij elke titel zullen de taken van die functie en de algemene plaats in de administratie belicht worden…”
• Download: qar.pdf (328kB)
  

Index bij Möller, Hiëratische Paläographie

• Datum: maart 2005–februari 2006
• Omvang: 14 pagina’s
• Korte inhoud: “Bij het lezen van hiëratische teksten zal men al snel Möllers paleografie gebruiken. Helaas is deze paleografie niet opgesteld volgens Gardiners tekenlijst, maar volgens de (toen gangbare) tekenlijst van Theinhardt. Dit maakt het opzoeken van bepaalde hiërogliefen soms een langdurig en ergerlijk werk. Niet alleen zijn sommige hiërogliefen op ronduit verkeerde plaatsen opgenomen, ook is de index van Möller zelf enorm verwarrend, aangezien de tekens daar niet in dezelfde volgorde staan als in de paleografie zelf. Vandaar dat ik deze lijst heb opgesteld met voor elke elke hiëroglief volgens Gardiners classificatie het corresponderende nummer in Möllers paleografie (indien bestaande)…”
• Download: indexmoller.pdf (332kB)

Licentiaatsthesissen

• Datum: mei 2007
• Omvang: 280 pagina's
• Korte inhoud: "Het Egyptisch kent –in tegenstelling tot de moderne West-Europese talen– een aantal non-verbale zinstypes. Zoals de naam reeds doet vermoeden, zijn dit zinnen zonder enig werkwoord: een eenvoudige opeenvolging van subject en predicaat volstaat om een volledige zin te vormen. Afhankelijk van de aard van dat predicaat kan men de non-verbale zinnen verder indelen in nominale zinnen, adjectivische zinnen en adverbiale zinnen. Een speciale categorie is tenslotte die van de zgn. pseudoverbale zinnen. Syntactisch zijn dit non-verbale zinnen (omdat ze zijn gevormd naar het model van de adverbiale zin), maar omdat er een verbaal element aanwezig is in het predicaat (een infinitief of een toestandsvorm) kunnen ze moeilijk ‘non-verbaal’ genoemd worden. De verschillende non-verbale zinstypes missen echter –zowel syntactisch als semantisch– een aantal mogelijkheden die de verbale zinstypes wél hebben. Zo zijn ze niet in staat om in de syntaxis van een zin een nominale functie in te nemen: dit sluit reeds alle ondergeschikte posities uit (bv. als objectszin, of afhankelijk van preposities) van hun toepassingsbereik. Ook temporele of modale nuances die in het werkwoordssysteem uitgedrukt worden m.b.v. verschillende werkwoordsvormen zijn de non-verbale zin vreemd.
     Om dat probleem op te lossen beschikt het Egyptisch over het werkwoord wnn ‘zijn’. Dat werkwoord wordt slechts zelden in zijn letterlijke betekenis gebruikt, nl. om het bestaan of de aanwezigheid van iets of iemand uit te drukken. Veel frequenter is het gebruik van wnn als zgn. ‘converter’ voor non-verbale zinspatronen. In die gevallen wordt wnn steeds gevolgd door een non-verbaal predicaat om een bepaalde grammaticale constructie een andere syntactische positie te laten innemen of om er een bepaalde temporele of modale nuance aan toe te kennen. Dit gebeurt steeds op dezelfde manier: om de functie of betekenis van een bepaald verbaal zinstype te verkrijgen wordt een non-verbale zin omgevormd tot een verbale zin m.b.v. het werkwoord wnn. Zo kan bv. de adverbiale zin iw=f m pr ‘Hij is in het huis’ onmogelijk als wenszin gebruikt worden: die betekenis kan enkel door een verbale zin uitgedrukt worden. Door de adverbiale zin nu om te zetten in een verbale zin (ingeleid door een vervoegde vorm van wnn) kan die wél een wens uitdrukken, bv. wn=f m pr ‘Moge hij in het huis zijn’. Dit mechanisme is overigens niet beperkt tot non-verbale zinspatronen. Ook een aantal verbale zinstypes kunnen m.b.v. wnn een andere betekenis of functie krijgen. In het Oudegyptisch komt dit –in tegenstelling tot het Middelegyptisch –nog redelijk vaak voor..."
• Download: wnn-oudegyptisch.pdf (1.7MB)

• Datum: augustus 2007
• Omvang: 279 pagina's
• Korte inhoud: "Tijdens opgravingen in Egypte worden af en toe opslagruimtes met balsemingsmateriaal gevonden, die in de vakliteratuur steevast worden aangeduid met de term ’balsemingscachette’. Hoewel het bestaan van dergelijke cachettes vrijwel algemeen bekend is onder egyptologen, worden er in de meeste opgravingsverslagen slechts weinig aandacht aan besteed. Wie zich wilt verdiepen in het onderwerp, vindt in die opgravingsverslagen slechts een summiere verklaring van het fenomeen die steevast teruggaat op dezelfde bron, nl. de studies van Winlock en Lauer, ondertussen reeds meer dan 50 jaar oud en slechts gebaseerd op één respectievelijk vier balsemingscachettes. Een balsemingscachette bestaat voornamelijk uit resten van materialen die gebruikt werden bij de mummificatie van een persoon, zoals natron, olie, linnen,hars, zaagsel, kaf, keramiek, enz.. 
     De heersende opvatting over die balsemingsresten is dat de oude Egyptenaren de resten als onrein of onzuiver beschouwden omdat de materialen die begraven werden in de balsemingscachettes in contact waren gekomen met het lichaam van de overledene. Maar nét omdat de materialen in contact waren geweest met de overledene mochten ze niet zomaar weggegooid of hergebruikt worden. Om de wedergeboorte van de overledene in de onderwereld te garanderen, moesten die resten immers in de nabijheid van het graf begraven worden. De balsemingsresten werden dus niet in de tombe zelf begraven, maar enkele meters buiten het graf.
     Een bedenking die we hierbij kunnen plaatsen is in hoeverre het klopt dat cachettes alleen maar buiten het graf zelf voorkwamen. En als dat juist is, vloeit dat dan werkelijk voort uit de opvatting van de Egyptenaren dat de resten onrein waren? Hoewel de laatste laatste vraag moeilijk te beantwoorden is, zullen we toch kijken of er geen aanwijzingen bestaan die voor of tegen die visie pleiten. Een tweede vraag betreft de inhoud van de balsemingscachettes. Wat kan men zoal aantreffen in een cachette? Is dat alleen maar natron en keramiek of zijn er nog meer zaken die frequent meebegraven werden? Als we alle balsemingscachettes besproken hebben, kunnen we kijken of er regionale of tijdsgebonden tendensen te bespeuren zijn in het materiaal. Een acuut probleem dat zal opduiken bij de analyse van de verschillende balsemingscachettes is het gebrek aan precieze informatie over de meeste cachettes. In sommige opgravingsverslagen vermeldt men immers enkel dàt er balsemingsresten gevonden zijn, maar wordt de inhoud ervan verder niet gespecificeerd. Het is daardoor vaak moeilijk om echt diep in te gaan op sommige cachettes..."
• Download: balsemingscachettes.pdf (60MB, bevat veel afbeeldingen)